“Міншчына – сэрца нашай велічнай Радзімы”

15 студзеня 2018 года – 85 гадоў з дня ўтварэння Мінскай вобласці. Мінская вобласць, самая вялікая ў Рэспубліцы Беларусь, размешчана ў цэнтры краіны, мяжуе з пяццю  іншымі абласцямі. Сталічная вобласць – гэта сапраўды сэрца Беларусі, таму што да яе, як артэрыі, сыходзяцца шляхі-дарогі з усіх канцоў рэспублікі. Яна задае тон жыцця ўсёй краіне. Тут адчуваецца рытмічнае біццё пульса палітычнага жыцця дзяржавы. Тут нараджаюцца буйныя культурныя ініцыятывы. Тут засяроджаны самы магутны навуковы і прамысловы патэнцыял Беларусі.

Кнігі, прадстаўленыя на выставе пазнаёмяць Вас з багатай гісторыяй Міншчыны, людзьмі, якія тут жылі, жывуць сёння і чыімі рукамі, розумам і працай ствараецца тое, чым багатая і славутая гэта зямля. 

Квітней, мой родны край!: зборнік вершаў удзельнікаў народнага літаратурнага клуба “Выток”, прысвечаных 85-годдзю з дня утварэння Мінскай вобласці / ДУ “Дзяржынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма”; народны літаратурны клуб “Выток”. – Дзяржынск, 2023. – 24 с.

Бригадин, П.И.  Минские губернаторы: история власти /  П. И. Бригадин, А. М. Лукашевич. — Минск :  ГИУСТ БГУ, 2009. — 352 с. 

В представленной книге раскрываются этапы становления и развития механизмов осуществления государственной власти в Минской губернии в конце XVIII - начале XX в. История показана через призму деятельности Минских губернаторов, характеристику их личностных качеств. 

Гордость земли Минской / сост. Г. В. Соколовский. — Минск:  Белорусский Союз журналистов, 2008. — 288 с.

Герои книги — заслуженные труженики сельского хозяйства области, лауреаты различных премий, академики, известные спортсмены, врачи и учителя. Все те, чья судьба и трудовые будни связаны с Минщиной: народная артистка Беларуси Мария Захаревич, автор Государственного гимна нашей страны Владимир Каризна, олимпийский чемпион и тренер национальной сборной по легкой атлетике Ромуальд Клим, чемпион Олимпийских игр в Монреале знаменитый штангист Валерий Шарий и многие другие. 

З глыбіні стагоддзяў... Скарбы музеяў Мінскай вобласці: альбом / Мінскі абл.выканаўчы камітэт; уклад. Н. І. Палтавец; фота С. М. Плыткевіч. — Мінск: Рыфтур Прынт, 2016. — 71 с.

Альбом-каталог знаёміць чытачоў з каштоўнымі і цікавымі прадметамі, што захоўваюць музеі Мінскай вобласці. Сюды ўвайшлі музейныя прадметы з 11 калекцый: “Археалогія”, “Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва”, “Культавыя рэчы”, “Мемарыяльныя рэчы”, “Музычныя інструменты”, “Рэчавыя помнікі”, “Скарбы”, “Кнігі”, “Сфрагістыка”, “Фалерыстыка”, “Шкло, кераміка”.

Калинин, М. Ю. Водные ресурсы Минской области / Калинин М. Ю., Волчек А. А.. — Минск: Белсэнс, 2006. — 159 с.

В издании собраны сведения о 346 реках, 71 озере, 31 водохранилище, 361 канале и 32 ручьях. Книга входит в серию «Водные ресурсы Беларуси», издание которой приурочено к объявленному ООН в 2005 году десятилетию пресной воды. Книга богато иллюстрирована картосхемами и впервые публикуемыми фотографиями. 

Представлена информация о водозаборах пресных вод г. Дзержинска и г. Фаниполя; о реках Уса и Ислочь.

Корсак, Д.А. Минщина: легенды, события, люди / Дмитрий Корсак. — Минск: Медиафакт, 2011. — 304 с.

Книга является собранием очерков по истории Минщины, написанных на основе архивных документов, музейных коллекций и литературных источников. Автор рассказывает о тайнах былого, о людях, прославивших край, о ярких событиях прошлого. Жители Дзержинщины найдут здесь информацию о 500-летнем станьковском дубе, о усадьбе Чапских и нашем замечательном городе Дзержинске. 

Минская область / фото С.Гриц [и др.]. — Минск: Рифтур, 2012. — 40с.: фотоил.

В рекламно-информационном издании представлены наиболее значимые исторические события, показаны основные этапы социально-экономического развития Минщины и достижения её тружеников. Представлен здесь  и фотоматериал  о Дзержинщине.

Минская область: энциклопедия / редкол.: Л.Ф. Крупец и др. — Минск: БелЭН, 2007. Т.1. — 2007. — 510 с. 

Минская область: энциклопедия / редкол.: Л.Ф. Крупец и др. — Минск: БелЭН, 2007. Т.2. — 2007. — 784 с. 

В 2-х томах энциклопедии «Минская область» дана систематизированная информация по всем сферам жизни региона. Над энциклопедией работал большой авторский коллектив. В ее создании принимали участие известные ученые, литераторы, искусствоведы, специалисты в разных областях знаний.

Минская фармация: к 70-летию образования / составитель В. В. Куприянов. — Минск: Кавалер, 2008. — 200 с.: ил.

Книга отражает историю развития аптечной службы Минской области, в том числе и Дзержинского района.

Минские губернаторы, вице-губернаторы и губернские предводители дворянства, 1793—1917: биографический справочник / Департамент по архивам и делопроизводству Министерства юстиции Республики Беларусь, Национальный исторический архив Беларуси; [составитель Ю. Н. Снапковский; редколлегия: В. И. Адамушко и др.]. –Минск: Беларусь, 2016. – 396, [2] с., [16] л. цв. ил.

Издание представляет собой первый опыт систематизированной реконструкции персонального состава высшей административной власти Минской губернии периода Российской империи (1793-1917) на основе архивных документов, печатных источников и различной справочной литературы. В него включено 87 справочно-биографических статей о минских губернаторах, вице-губернаторах и губернских предводителях дворянства. Справочник содержит элементы библиографического указателя, снабжен хронологическими списками использованных архивных дел, источников и литературы.

Міншчына літаратурная / прадм. Алеся Карлюкевіча. — Мінск : Выдавецкі дом “Звязда”, 2014. — 432 с.

У зборнік увайшлі змястоўная проза, паэзія, публіцыстыка – творы членаў Мінскага абласнога аддзялення ГА “Саюз пісьменнікаў Беларусі”. Аўтары розных узростаў і прафесій ухваляюць маці-Радзіму, яскрава пішуць пра адметныя мясціны сталічнай вобласці, пра добрых і мудрых землякоў. Свае радкі яны прысвячаюць спадчыне, ратнаму подзвігу народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны, гераічным і працоўным традыцыям, таму, што хвалюе, што трэба зрабіць, каб і далей квітнела родная Беларусь.

Міншчына: назвы населеных пунктаў паводле легендаў і паданняў / склад. А.М. Ненадавец. — Мінск: Беларусь, 1998. — 718 с. — (Мой родны кут).

У кнігу ўвайшлі апрацаваныя легенды і паданні, звязаныя з паходжаннем назваў 141 населенага пункта Мінскай вобласці, у тым ліку і аб 7 населеных пунктах Дзяржынскага раёна.

С любовью к детям / Минский областной исполнительный комитет. – Минск:  Беларусь, 2007. – 262 с.

В издании собраны очерки о лучших представителях педагогической профессии Минской области, о людях, добившихся значительных результатов в обучении и воспитании молодежи. Среди героев книги и наши земляки:  Т.В. Апранич, Г.Ю. Буринская, Е.А. Винникова, О.М. Воронецкая, Л.Я. Дуденкова,  Н.Л. Кардаш, Н.М. Сакович.

Савет старэйшын Міншчыны: нарысы / уклад.: С. Дзянісава, Т. Мінютка, А. Жабінскі; прадм. А. Карлюкевіча. — Мінск: Звязда, 2015. — 248, [32] c.: іл. 

Жыццё герояў гэтай кнігі дзеліцца, як ні мяркуй, на дзве часткі: у адной — высокія пасады і вялікія дасягненні, у другой — простае чалавечае шчасце. Шчырыя інтэрв’ю з членамі Савета старэйшын пры Мінскім аблвыканкаме і пранікнёныя нарысы пра іх зроблены і напісаны як сталымі акуламі пяра, чые імёны ўжо з’яўляюцца брэндамі, так і маладымі журналістамі, для якіх знаёмства з героямі Міншчыны — своеасаблівы падарунак лёсу ў самым пачатку прафесійнай дарогі. Ёсць у гэтай кнізе і матэрыял пра нашых землякоў – Ганаровага грамадзяніна Мінскай вобласці, Ганаровага грамадзяніна Дзяржынскага раёна Уладзіміра Гіляравіча Гаркуна, Ганаровага грамадзяніна Дзяржынскага раёна Анатолія Міхайлавіча Жука.

Сердце Беларуси – Минщина. История. Культура. Традиции: альбом-путеводитель / авт. текста А. Варавва, А. Рак. — Минск: Рифтур, 2007. — 144 с.

Этот альбом-путеводитель знакомит читателей с историко-культурным наследием Минщины: исторически значимыми местами, памятниками зодчества, мемориальными сооружениями, старинными усадьбами, богатейшими музейными коллекциями, современными архитектурно-градостроительными комплексами и многим-многим другим. Конечно же, в этой книге представлена информация и о нашем районе.

Татаринов, Ю.А.  Города Беларуси в некоторых интересных исторических сведениях. Минщина / Юрий Татаринов. — Минск: Издатель И.П.Логвинов, 2008. — 244 с. — (Беларусь историческая). 

В том числе представлен материал и о Дзержинске.

“Родны Мінск прыгажэй ўсіх на свеце…”

Мінск – адзін з самых прыгожых гарадоў свету. Гэты горад здзіўляў і захапляў людзей ва ўсе часы – з моманту свайго з’яўлення на зямлі і да нашых дзён. Сакрэт такой прыцягальнасці – у неверагоднай жыццёвай сіле Мінска. Ні адна з еўрапейскіх сталіц не зведала нават палову тых выпрабаванняў і маштабных разбурэнняў, якія ў розныя часы выпалі на яго долю.

Воспоминание о городе: История Минска в фотографиях из коллекции Василия Каледы / Авт.-текста Л.П.Полесская. – Мн.:  Четыре четверти, 2004. – 184 с.

Книга-альбом «Воспоминание о городе» — рассказ о Минске, которого не знают сегодняшние минчане. Уникальные фотографии, созданные и собранные Василием Ивановичем Каледой, человеком, влюбленным в родной город, дают возможность читателю получить представление о том, как развивалась наша столица на протяжении своей почти тысячелетней истории, увидеть облик Минска XIX и первой половины XX века, то, каким разрушениям он подвергся во время Второй мировой войны, и осознать, сколь немилосердны были время и люди к нашему историческому наследию.

Гісторыя Мінска = История Минска   / пад. рэд. У.А. Бабкова. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 2006. — 696 с.

Кніга прысвечана гісторыі сталіцы Рэспублікі Беларусь ад сівой даўніны да нашых дзён. Яна апавядае аб узнікненні горада, яго развіцці ў часы ранняга Сярэдневякоўя, у складзе Вялікага княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай і Расійскай імперыі, як сталіцы БССР і суверэннай Рэспублікі Беларусь. Асаблівая ўвага ўдзяляецца гісторыі горада ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Дае грунтоўнае ўяўленне аб эканамічным, сацыяльна-культурным і горадабудаўнічым развіцці Мінска, зменах яго адміністрацыйнага і палітычнага статуса, традыцыях самакіравання, паўсядзённым жыцці горада, блізкіх і далёкіх перспектывах беларускай сталіцы.

Корбут, В. А. Мінск. Спадчына сталіцы Беларусі. 1918-2018 [Выяўленчы матэрыял] = Минск. Наследие столицы Беларуси = Minsk. Belarusian capital heritage / Віктар Корбут, Дзмітрый Ласько; [пераклад на англійскую мову: А. В. Валасач]. – Мінск: Беларусь, 2017. – 410, [5] с.

У кнізе прадстаўлена архітэктурная спадчына Мінска з 1918 года, калі горад афіцыйна стаў сталіцай Беларусі. Упершыню публікуецца поўны рэестр будынкаў 1920-х-1941-га гадоў, якія захаваліся да нашых дзен. Змешчаны найбольш адметныя аб'екты, узведзеныя з 1944 года пачатку ХХІ стагоддзя. Адлюстраваны як грамадскія будынкі, так і жылыя дамы, помнікі манументальнага мастацтва. Іх гісторыя пададзена ў шырокім кантэксце: праз біяграфіі архітэктараў, скульптараў, грамадска-палітычных, культурных дзеячаў, звязаных з гэтымі аб'ектамі.

Сацукевич, И. И. Минск: из руин к процветанию [Изоматериал] = Minsk: from ruins to prosperity / И. И. Сацукевич. – Минск: Белорусская Энциклопедия, 2020. – 253, [2] с.

Книга «Минск: из руин к процветанию» подготовлена на основе сопоставления эксклюзивных послевоенных фото- и видеоматериалов Белорусского государственного архива кинофотофонодокументов и кадров нашего времени. Презентационное богато иллюстрированное издание показывает, какой урон был нанесен Минску за годы нацистской оккупации, как вся Беларусь восстанавливала столицу в послевоенные годы, в каких направлениях развивается градостроение в суверенной Беларуси и каким красивым современным городом является Минск сегодня. Архивные материалы, снимки ведущих современных фотомастеров, увлекательные комментарии профессионального историка и экскурсовода Ивана Сацукевича иллюстрируют 75 лет развития нашей столицы в условиях мира и созидания.

Шыбека, З.В.  Минскъ сто гадоў таму /  Захар Васільевіч Шыбека. — Мінск:  Беларусь, 2007. — 304 с.

У кнізе малююцца разнастайныя вобразы горада, сацыяльныя партрэты мінчан, змешчаны даныя пра гарадское асяроддзе, звесткі аб узроўні гарадской культуры і сацыяльным забеспячэнні. Шмат увагі надаецца старым мінскім адрасам, якія дапамагаюць звязаць мінулае з сучасным.

Для жыхароў Дзяржыншчыны гэтае выданне цікавае ўдвайне. На яго сторонках прадстаўлены звесткі пра нашага вядомага земляка графа Карла Эмерыкавіча фон Гутэн-Чапскага, які быў гарадскім галавой Мінска з 1890 года да верасня 1901 года і стаў сапраўдным пераўтваральнікам горада.

“Памяць вядзе гістарычная нас па славутых шляхах…”

На Міншчыне шмат гістарычна значных месцаў, дзякуючы якім Беларусь ведаюць ва ўсім свеце.

Бутэвіч, А.І.  Таямніцы Нясвіжскага замка :  Падарожжа ўглыб стагоддзяў з Уладзіславам Сыракомлем /  Анатоль Бутэвіч. – Мінск:  Выдавецкі дом "Звязда", 2013. – 192 с.

Кніга расказвае пра найбольш значныя і займальныя старонкі гісторыі Нясвіжскага замка, горада Нясвіжа і роду князёў Радзівілаў, якія лічыліся некаранаванымі каралямі. Сёння архітэктурна-культурны комплекс рэзідэнцыі Радзівілаў у Нясвіжы ўключаны ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Шышыгіна-Патоцкая, К.Я.  Нясвіж і Радзівілы  /  Клаўдзія Шышыгіна-Патоцкая. —Мінск:  Беларусь, 2007. — 240 с.

Гісторыі горада Нясвіжа і легендарнага роду Радзівілаў цесна пераплецены паміж сабою. Гэта кніга разглядае паходжанне роду магутных магнатаў, лёсы яго вядомых прадстаўнікоў, раскрывае шматлікія таямніцы і невядомыя факты галоўнай рэзідэнцыі слыннай сям’і, цэнтра культуры Вялікага княства Літоўскага, Рускага, Жамойцкага, другога горада ў дзяржаве пасля Вільні.

Хатынь = Khatyn = Chatyn / аўт.-ўклад. Н.В. Кірылава. — 2-е выд. —  Мінск: Беларусь, 2007. — 120 с.

Ни на одной самой подробной географической карте вы не найдете сегодня этой белорусской деревни. Она была уничтожена фашистами 22 марта 1943 года.

Хатынь — это памятник 186 белорусским деревням, полностью уничтоженным и до сих пор не возрожденным, сотням других населенных пунктов, сожженных, а затем возрожденных, 2 мил¬лионам 596 тысячам погибших — каждому третьему жителю Беларуси.

В мемориальном комплексе увековечены и деревни Дзержинского района, разделившие судьбу Хатыни.

В 2004 году с целью сохранения уникального, известного далеко за пределами нашей Родины мемориального комплекса по решению Президента Республики Беларусь А.Г. Лукашенко проведена его реконструкция с элементами реставрации.

Гэта толькі невялікая частка выданняў аб Міншчыне, якія ёсць у фондах  цэнтральнай раённай бібліятэкі і бібліятэк  раёна. Шаноўныя жыхары горада і раёна, завітайце ў бібліятэку і адкрыйце для сябе невядомыя і цікавыя старонкі жыцця роднай Міншчыны. Ваша бібліятэка чакае Вас.

Выставу распрацавала:

бібліёграф 1 катэгорыі аддзела абслугоўвання і інфармацыі

ДУ “Дзяржынская раённая цэнтралізаваная бібліятэчная сістэма”

Вольга Станіславаўна Жыбурт.