Зінаіда Бандарына

Зінаіда Аляксандраўна Бандарына нарадзілася 10.11. 1909 г. у г. Гродна ў сям'і настаўнікаў. Па месцы жыхарства скончыла пачатковую школу. 3 15 гадоў працавала ў саўгасе «Тарасава» Мінскай вобл., пазней была загадчыцай дзіцячага сада ў мяст. Койданава Мінскай вобл., вучылася ў педтэхнікуме (Мінск, 1925—1927 гг.), настаўнічала ў беларускай школе ў сібірскім пасёлку Медзякова, дзе вучыліся дзеці перасяленцаў з Беларусі (1927—1928гг.), супрацоўнічала ў газеце «Палеская праўда» (Гомель, 1928—1929 гг.).
У 1930 г. 3. Бандарына паступіла на літаратурна-сцэнарны факультэт Інстытута кінематаграфіі ў Маскве, які скончыла ў 1933 г. Некаторы час загадвала сцэнарным аддзяленнем у Віцебскім кінатэхнікуме (1933—1934 гг.), а пасля заканчэння ў 1937 г. аспірантуры пры Акадэміі мастацтвазнаўства ў Ленінградзе працавала на кінастудыях і ў тэатрах Масквы, Архангельска, Горкага. У перыяд Вялікай Айчыннай вайны знаходзілася ў радах Чырвонай Арміі. Узнагароджана медалямі.
У пасляваенныя гады лёс пісьменніцы звязаны з часопісам «Бярозка», Беларускім радыё (1945-1946 гг.), Домам народнай творчасці ў Гродне (1946—1948 гг.), філіялам музея Янкі Купалы ў Вязынцы (1948—1950 гг.), газетамі «Зорька» і «Літаратура і мастацтва» (1950—1956 гг.). 
Літаратурную дзейнасць пачала ў 1926 г. вершамі, якія друкаваліся ў «Маладняку» і іншых выданнях. У тым жа годзе ў калектыўным зборніку «Вершы» змясціла некалькі сваіх твораў. У 1929 г. выйшла з друку яе аповесць «Шуміць тайга», а ў 1931 г. — зборнік паэзіі «Веснацвет», але выступала 3. Бандарына пераважна як празаік.
Творы 3. Бандарынай занялі прыкметнае месца ў беларускай літаратуры. 
Памерла Зінаіда Бандарына 16 красавіка 1959 г., пахавана на Усходніх могілках.

Молодые литераторы в Минске: Алесь Дудар, Василь Коваль, Аркадь Мардвилка, Израэль Плавник, Вишневская, Микола Никанович, Зинаида Бандарына, Илары Барашка.

Зінаіда Бандарына займалася перакладамі.

Шмат вершаў Зінаіды Бандарынай было пакладзена на музыку

Творы Зінаіды Бандарынай

Бандарына, З. Веснацвет : вершы 1926—1929 / З. Бандарына.-Мн., 1931.

Бондарина, З. Галина Ильина: повесть / З. Бондарина.-Мн.,1959.

Бандарына, З. Лясныя госці: апавяданні / З. Бандарына.-Мн.,1960.

Бандарына, З. Ой, рана на Івана… Старонкі маленства Янкі Купалы : аповесць / З. Бандарына.-Мн.,1956. 
Твор пра дзіцячыя і юнацкія гады Я. Купалы, пра жыццёвыя шляхі-дарогі і першыя крокі ў літаратуры будучага народнага паэта. Аповесць напісана паводле біяграфічных матэрыялаў і ўспамінаў пра яго родных і блізкіх.

Бандарына, З.  Шэптам дзіўным : «Слаўны дзянёк...»; 8 сакавіка; Завіхурыла спевам машына; I толькі ты; Галя; Не кажы: [вершы] / З.Бандарына // Бандарына 3. Вершы / Бандарына З, Вішнеўская А., Пфляўбаўм Я.- Мн., 1926.

Бандарына, З. [Верш] / З. Бандарына // 8 сакавіка : зборнік.-Мн.,1926.

Бандарына, З. Завіруха : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1926.-№ 2

Бандарына, З. Гудкі / З. Бандарына // Малады араты.-1926.- № 1—2.

Бандарына, З. Работніцы / З. Бандарына // Малады араты.-1926.- №5.

Бандарына, З. «Жыта пажатае...» : [верш]  / З. Бандарына // Малады араты.-1926.- №17.

Бандарына, З. Развітанне : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1926.-№8.

Бандарына, З. Песня гародзенскіх гоняў : [верш] / З. Бандарына //Сав. Беларусь.-1926.-30 мая.

Бандарына, З. На вуліцы : абразок  / З. Бандарына  // Бел. піянер. -1927.-№ 17.

Бандарына, З. «Усё прамінулася...» : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1927.- № 1;

Бандарына, З. Сасніла... : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1927.- № 3;

Бандарына, З. Звоны-перазвоны.. : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1927.- №5.

Бандарына, З. Звоны : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1927.- №6.

Бандарына, З. «У сіня-зялёным прадонні...» : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1927.- №7-8.

Бандарына, З. Над возерам...: [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1927.- №3.

Бандарына, З. Ля коміну : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1927.- №4.

Бандарына, З. Дзіўлюся я.. : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1927.- №5.

Бандарына, З. «Ты праходзіш трывожна і сумна...» ; Песні недапетыя : [вершы] / З. Бандарына // Полымя.-1927.- №6.

Бандарына, З. Апошняя вясна : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1927.- №8.

Бандарына, З. Ціха : [верш] / З. Бандарына // Сав. Бел.-1927.- 20 лістапада.

Бандарына, З. «Студзень, студзень навошта...» : [верш] / З. Бандарына // Чырвоная змена.-1927.- 6 лютага.

Бандарына, З. Развітанне ; Ціха:[вершы] / З. Бандарына // Дэкламатар.-Мн.-1928.

Бандарына, З. 8  сакавіка : [верш] / З. Бандарына // Бел.   работніца  і  сялянка..-1928.

Бандарына, З. Нечаканае збылося : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1928.- №7.

Бандарына, З. Шуміць тайга : Урыўкі з дзённіка 1927—1928 г.:[Дарожныя нататкі] / З. Бандарына // Маладняк.-1928.- №11.

Бандарына, З. У школе ; I вятры і зоры : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1928.- №3.

Бандарына, З. Да прысуду грамады : [верш] / З. Бандарына // Заря Запада.-1928.-8 июня.

Бандарына, З. У адпачынак : [верш] / З. Бандарына // Чырв. змена.-1928.-11 ліп.

Бандарына, З. Да новых перамог : [верш] / З. Бандарына // Бел. работніца і сялянка.-1929.- № 4;

Бандарына, З. Два лісты : Ліст з гораду ; Ліст з вёскі:[вершы] / З. Бандарына // Бел. работніца і сялянка.-1929.-№9.

Бандарына, З. Першамайскае : [верш] / З. Бандарына // Бел. работніца і сялянка.-1929.-№10.

Бандарына, З. Партрэт : апавяданне / З. Бандарына // Бел. работніца і сялянка.-1929.-№10-11.

Бандарына, З. Дванаццаць пройдзена : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1929.- №1.

Бандарына, З. Сем братоў : Верш - легенда / З. Бандарына  // Маладняк.-1929.- №4.

Бандарына, З. Бязногі П'ер : [верш] / З. Бандарына // Маладняк.-1930.- № 8-9.

Бандарына, З. Крок за крокам : [верш] / З. Бандарына // Полымя.-1930.- №9 -10.

Бандарына, З. «Шэптам дзіўным...»; «I толькі ты...»; «Не кажы...»; Шляхаводная Зорка : вершы / З. Бандарына // Жаноцкая справа.-1931.- № 2;

Бандарына, З. Першы май : навела / З. Бандарына // Работніца і калгасніца Бел.-1933.-№ 21, 22.

Бандарына, З. Жанчынам аратым / З. Бандарына // Работніца і калгасніца Бел.-1933.-№ 22.

Бандарына, З. Памяці Клары Цэткін / З. Бандарына // Работніца і калгасніца Бел.-1933.-№ 24.

Бандарына, З. У імя нацыі / З. Бандарына  // Звязда.-1933.-15 мая.

Бандарына, З. Сустрэча : апавяданне / З. Бандарына // Работніца і калгасніца Бел.-1934.-№ 17.

Бондарина, З. Снова на Родине : рассказ / З. Бондарина // Зорька.-1945.-17 мая;

Бондарина, З. Детский, праздник : рассказ / З. Бондарина // Зорька.-1945.-26 июня.

Бандарына, З. Дзіцячыя гады паэта / З. Бандарына // Бярозка..-1952.- № 6;

Бондарина, З. Дет­ство поэта / З. Бондарина // Зорька.-1954.-10 октября.

Бондарина, З. Дипломная работа : [повесть] / З. Бондарина // Сов. Отчиз­на.-1953.-№ 6.

Бандарына, З. Наша выхавальніца : нарыс / З. Бандарына // Бярозка.-1954.- № 3.

Бондарина, З. Шаг за шагом : очерк / З. Бандарина // Сов. Бел.-1954.-8 июля.

Бандарына, З. Па купалаўскіх мясцінах / З Бандарына // Бярозка.-1955.-№ 6.

Бандарына, З. Мая працоўная кніжка : нарыс / З Бандарына // Бярозка.-1956.-№ 9.

Бандарына, З. Ой, рана на Івана : Старонкі маленства Янкі Купалы:аповесць  / З. Бандарына // Полымя.-1956.- №12.

Бандарына, З. Па купалаўскіх сцежках : [верш] / З. Бандарына // ЛІМ.-1958.-5 ліпеня.

Бандарына, З. Вавёрка : апавяданне / З. Бандарына // Бярозка.-1959.- № 2.

Бандарына, З.     Шэптам дзіўным ; Будучыня — наша:вершы / З. Бандарына // Анталогія беларускай паэзіі : у 3 т Т. 2.-Мн.,1961.

Бандарына, З. Галка : [апавяданне] / З. Бандарына// Арлянятам : у 2 т. Т. 2.-Мн.,1967.

Бандарына, З. Па купалаўскіх сцежках : [верш] / З. Бандарына // Нам засталася спадчына.-Мн.,1982.

Бандарына, З. Хачу чытаць / З. Бандарына // Вяснянка.-Мн.,1983.

Літаратура аб жыцці і творчасці

Бандарына Зинаіда // Беларускія пісьменікі : біябібліяграфічны слоўнік:у 6-ці т. т.1.-Мн.,1992.-С. 201-202.

Бандарына Зінаіда // Пісьменніцы Беларусі : вучэб.дапаможнік.ч.1. / склад. Л.А. Піскун, Я.У. Піскун.-Мазыр : Белы вецер,1997.-С. 13.

Бандарына Зінаіда Аляксандраўна // Беларуская энцыклапедыя : у 18-ці т. т.2.-Мінск,1996.-С. 277.

Бандарына Зінаіда Аляксандраўна // Памяць: гісторыка-дакументальная хроніка Дзяржынскага раёна. — Мн.: 2004. — С. 261—262.

Гарэцкі, М. Біяграфічна-крытычны слоўнік сучасных выдат-пых і тыповых маладнякоўцаў / М. Гарэцкі // Гарэцкі М. «Малад­няк» за пяць гадоў: 1923—1928.- Мн., 1928;

Гарэцкі, М. «Маладняк» за пяць гадоў: 1923—1928 / М. Гарэцкі // Максім Гарэцкі : успаміны, артыкулы, дакументы.- Мн., 1984;

Гілевіч М. Добрая госця / Н. Гілевіч // ЛІМ. -1960.- 15 ліст.

Зінаіда Бандарына // П і с ь м е ннікі Савецкай Беларусі : кароткі даведнік.-Мн., 1981.

Зінаіда Бандарына // http://be.wikipedia.org/wiki/Зінаіда_ Аляксандраўна_Бандарына

Зінаіда Бандарына // http://be-x-old.wikipedia.org/wiki/ Зінаіда_Бандарына

Зінаіда Бандарына // http://slovo.ws/bio/bel/02/0008.html

Зінаіда Бандарына // http://belsoch.exe.by/bio/02_08.shtml

Зінаіда Бандарына // http://danilchyk.livejournal.com/35595.html

Киркевич А. Жизнь — горе­ние / А. Киркевич // Гродн. правда.- 1979. -13 окт.

Хведаровіч М. Неспакойная // Хведаровіч М. Памятныя сустрэчы.-2 выд.- Мн., 1963;

Шушкев і ч С. Лейтэнант Зіна / С. Шушкевіч // Шушкевіч С. Выбр. тв.: У 2 т. Т. 2.-Мн., 1978.

Шушкевіч, С. Панфілаўка Зіна / С. Шушкевіч // ЛІМ.-1979.-12 кастр.

Шушкевіч, С. Шляхі і дарогі Зінаіды Бандарынай : (Да 75-годдзя з дня нараджэння) / С. Шушкевіч // ЛіМ.- 1984.-12 кастр.